بررسی برخی متغیرهای شناختی، انگیزشی، هیجانی و شخصیتی به عنوان پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی

هدف از پژوهش حاضر بررسی برخی متغیرهای شناختی، انگیزشی، هیجانی، و شخصیتی، به عنوان پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول متوسطه بوده است. روش پژوهش حاضر همبستگی و از نوع پیش‌بینی است، و آزمودنی‌های آن را 135 دانش‌آموز دختر و پسر شاغل در مدارس استعدادهای درخشان، و 178 دانش‌آموز دختر و پسر عادی شاغل در مدارس دولتی شهر سبزوار تشکیل می‌دهند. انتخاب گروه نمونه در دانش‌آموزان عادی به روش تصادفی مرحله‌ای، و در مورد دانش‌آموزان سرآمد به روش سرشماری، می‌باشد. ابزارهای استفاده شده در پژوهش شامل پرسشنامه‌های: 1- انگیزش مدرسه (ISM) 2- هدف‌گرایی تحصیلی (AGOR) 3- هوش هیجانی شات 4- آگاهی فراشناختی     (MAI) 5- سبک‌های یادگیری (ILS) 6- رویکردهای مطالعه (ASI) 7- الگوهای یادگیری سازگار (PALS) 8- سازگاری برای دانش‌آموزان دبیرستانی (AISS) و 9- پرسشنامه شخصیت NEO-FFI می‌باشد. پایایی و روایی ابزارها توسط روش‌های آلفای کرونباخ، و تنصیف، و همین‌طور تحلیل عامل تأییدی، و همسانی درونی، مورد سنجش قرار گرفته و تأیید شدند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل ممیز استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که ترکیب خطی متغیرهای پژوهش قادر به پیش‌بینی سرآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول متوسطه شهرستان سبزوار می‌باشد. همچنین در تحلیل ممیز به روش گام ‌به گام مشخص گردید کارآمدترین متغیرها در این خصوص به ترتیب 1- تنظیم بیرونی شناخت، 2- تنظیم فراشناختی، 3- ارزیابی و ابراز هیجان، 4- راهبرد مطالعه عمیق، 5- جهت‌گیری هدف عملکردی گرایشی، 6- سازگاری تحصیلی، 7- انگیزش درونی، 8- وظیفه‌شناسی، 9- روان‌رنجورخویی و 10- هدف عملکردی اجتنابی، می‌باشند. در بررسی متغیرها به صورت جداگانه نیز مشخص گردید که از مجموع 18 متغیر پژوهش، 10 متغیر شامل: جهت‌گیری هدف عملکردی گرایشی، جهت‌گیری هدف عملکردی اجتنابی، ارزیابی و ابراز هیجان، تنظیم فراشناختی، تنظیم شناختی معطوف به بیرون، راهبرد مطالعه عمیق، سازگاری تحصیلی، روان‌رنجورخویی، وظیفه‌شناسی، و گشودگی در برابر تجربه، پیش‌بین‌های بروز سرآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان پایه اول متوسطه شهرستان سبزوار محسوب می‌شوند.